Wilt u een wijziging doorgeven?
Rouw en de rouwende
Wat is rouw?
Rouw is een natuurlijke reactie op verlies.
Een rouwproces is een persoonlijk pad dat mensen bewandelen na het overlijden van een dierbare. Het is voor iedereen anders. Er zijn geen regels, er is geen goed of fout en er is geen tijdspad aan verbonden. Een rouwproces is hard werken en vraagt veel energie.
Tijd en aandacht zijn heel belangrijk in een rouwproces.
Wat is nodig? Wat gun ik mijzelf? Hoe ga ik verder? Mag ik verdergaan? Hoe vind ik weer balans in het gezin? Hoe kom ik tot rust? Allemaal vragen die je onderweg tegenkomt en waar je allemaal mee moet omgaan.
Maar wat als dat niet gaat? Wat als u – misschien na jaren – vastloopt in uw verdriet, in het gemis?
Als je verdriet te veel lijkt om te dragen, zoek dan hulp. Dit kan bijvoorbeeld bij iemand uit je (kerkelijke) omgeving, een dominee of pastoraal medewerker.
Maar er zijn ook mensen die gespecialiseerd zijn in rouw- en verliesbegeleiding. Ook zij kunnen je helpen om stil te staan bij het verlies en je inzicht en ondersteuning geven om toch verder te gaan. Hulp vragen is geen teken van zwakte. Het getuigt van moed.
‘Leven is verlies ervaren. Overleven is leren hoe ermee om te gaan.
Manu Keirse
Ik spreek niet over verdriet verwerken, maar over verdriet overleven. Rouw wordt te veel gezien als iets waar je overheen moet komen en verwerken, terwijl de nadruk moet liggen op de relatie die blijft. Verdriet overleven heeft meer te maken met herinneren dan met vergeten. Een persoon waarvan je hebt gehouden, blijft altijd een deel van je leven.’
Rouw en de naaste van de rouwende
Wat is de rouw van de rouwende?
Rouw is de natuurlijke reactie op het geleden verlies. Het rouwproces is het persoonlijke pad dat de rouwende met vallen en opstaan bewandelt na het overlijden van zijn of haar dierbare. Het is voor iedereen anders. Er zijn geen regels, er is geen goed of fout en er is geen tijdspad aan verbonden. Een rouwproces kan heel verwarrend zijn en vraagt veel energie van de rouwende. De rouwende moet het zelf doen, maar kan het niet alleen.
Naast het overlijden van een dierbare zijn er meerdere vormen van verlies. Bijvoorbeeld een verbroken relatie, verbroken contact met een gezinslid, verlies van gezondheid, verlies van werk, verlies van een huisdier, vul maar in. Iedereen krijgt in zijn/haar leven met rouw te maken.
Hoe kun je helpen?
‘De belangrijkste boodschap over hoe je mensen kunt helpen in verdriet? Eerst en vooral moet je luisteren. En daarna moet je luisteren. En als je dit hebt gedaan, probeer dan nog eens te luisteren.’
Manu Keirse
3 tips van Manu Keirse om een ander bij te staan:
1. Om te troosten volstaat het vaak om liefdevol te zwijgen en zwijgend mee te lijden. Bedenk geen oplossingen, er valt niets op te lossen. Laat adviezen achterwege. Luister 80% van de tijd en spreek 20% van de tijd. Het zijn niet de antwoorden die gegeven worden die het meest helpen, maar de volgehouden beschikbaarheid om te luisteren naar gevoelens en gedachten. Zeg niet hoe de persoon zich moet voelen, maar luister naar hoe de persoon zich voelt.
2. Wees niet bang de naam van de overledene te noemen. Blijf praten over de persoon. Herinneringen houden hem of haar levendig. Breng een onderwerp openhartig ter sprake. Het is niet omdat erover gepraat wordt dat iemand huilt, maar omdat het verdriet er is. Een zinvolle vraag is: ‘Welk soort ouder, partner, kind, broer of zus was hij of zij? Wat herinner je je het meest?’
3. Neem regelmatig zelf contact op en wacht niet op het initiatief van de rouwende. Zeg niet: ‘Bel me als ik iets kan doen.’ Een vaag aanbod kan worden begrepen alsof je hoopt dat hij of zij niet belt. Bied specifieke hulp en neem zelf het initiatief om te bellen.
Prof. dr. em. Manu Keirse is klinisch psycholoog, doctor in de geneeskunde en een bekend rouwdeskundige in België en Nederland. Hij heeft veel boeken over verdriet, verlies en de laatste levensfase geschreven.
10 vragen om te herinneren en de naam te blijven noemen:
Op het moment dat iemand overlijdt, lijkt de wereld voor de nabestaanden stil te staan. Vooral in het begin is er vaak veel meeleven van buitenstaanders en wordt de naam van de overledene regelmatig genoemd. Dit blijft echter niet zo. Het leven gaat door en een ieder wordt weer in beslag genomen door zijn/haar dagelijkse dingen. Toch kan het voor de rouwende heel helpend zijn dat er geluisterd wordt naar het verhaal van de overledene. Iemands naam noemen roept herinneringen op en herinneringen houden de persoon levendig.
Elke naam
Elke naam
een licht
Elke naam
een belofte
Elke naam
een verbondenheid
Elke naam
een verhaal
Elke naam
een gezicht
Elke naam
een herinnering
Elke naam
noemenswaardig
Marinus van den Berg
(uit: Noem mijn naam – Leven met de dood van een kind)